Cam Bố Hạ – giống cam quý bên bờ Sông Thương

Cam Bố Hạ đã từng nổi tiếng khắp vùng Bắc Giang, đã từng một thời là niềm tự hào của người dân xứ Bắc nhưng đến nay, một vùng cam quý đang dần mai một và có nguy cơ chìm vào lãng quên.

Sông Thương

Nằm ngay hai bên triền sông Thương, giáp ranh giữa hai huyện Yên Thế và Lạng Giang là 1 vùng đất đất bãi phì nhiêu được phù sa con sông bồi đắp, cho một chất đất thật phù hợp với sự sinh trưởng, phát triển một giống cam quý đặc sản – cam sành Bố Hạ. Đây là loại cam thường chín rộ vào dịp Tết Nguyên đán: quả màu vàng nâu tươi, hình cầu dẹt, tròn trịa, đẹp mắt, cùi dày, da hơi sần. Cam sành bố hạ hấp dẫn bởi mùi hương đặc trưng, vị ngọt đậm, tép to mọng nước, ruột vàng đỏ, hàm lượng dinh dưỡng cao. Một cây cam có thể cho từ 50-200 trái tùy theo sự chăm bón và tuổi của cây cam.

Vườn Cam Bố Hạ

Mấy ai hiểu hết được sự quý giá của giống cam đặc sản này như người dân Bố Hạ. Những ngày Tết cổ truyền, người dân Bắc Giang thường đi lễ tết ông bà, cha mẹ, thầy cô… không gì quý và sang bằng những chục cam Bố Hạ. Người ốm đau biếu mấy trái cam, ăn vào như được tiếp thêm nguồn sinh lực, tỉnh người, khỏe ra để chống chọi lại với bệnh tật. Chính vì quý như vậy mà giá cam Bố Hạ được bán ra với giá thường gấp hai đến ba lần so với các loại cam khác, vào gần dịp Tết Nguyên đán giá còn cao hơn nữa nên đến đất cam nhiều khi tìm mua cũng khó.

Cam Bố Hạ là giống cam được chọn lọc tự nhiên qua nhiều thế hệ, nhân giống thì bằng phương pháp chiết cành chứ chẳng ai gieo bằng hạt. Đất trồng cam phải là đất mầu mỡ tơi xốp, không nấm bệnh, thoát nước tốt song cũng gần nguồn nước để tưới khi cần. Hố trồng cam phải được chuẩn bị trước: để phơi nắng, rắc vôi bột, đổ phân, mùn hoai mục, lấp đất cho đầy hố rồi hạ cây vào mùa xuân. Cây được theo dõi, chăm sóc thường xuyên vun xới, bắt sâu nhổ cỏ, chú ý từng chùm hoa, tán lá. Tùy theo độ lớn của từng cây mà để số quả đậu cho phù hợp rồi thúc đạm, bổ sung lân hoặc kali. Đặc biệt khi thu hoạch cam bao giờ người ta cũng dùng kéo cắt kết hợp với tỉa, xén cành luôn chứ tuyệt nhiên không ai hái quả bằng bẻ tay hoặc vặt để lại cuống trên cây. Quả hái xong được lau sạch, phân loại, nhúng cuống vào nước vôi rồi xếp lên cát hoặc sọt để nơi thoáng mát là có thể bảo quản được khá lâu. Cứ sau mỗi vụ thu hoạch cam người trồng cam lại tổng vệ sinh cho cây, bới xung quanh gốc cam cho tới rễ con, rồi bón phân vào gốc, sau đó lại phủ đất lên để bổ sung dinh dưỡng cho cây đợi mùa hái quả năm sau.
Thế mới nói để có được một trái Cam Bố Hạ cầm trên tay cũng phải lắm công phu. Có lẽ cũng chính vì vậy mà ngày nay Cam Bố Hạ đã dần trở nên mai một. Hy vọng là trong tương lai không xa, chính quyền địa phương cùng với các nhà khoa học sẽ chung tay khôi phục và phát triển giống cam quý của tổ tiên này.